Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Thành cổ Bình Dao là Di sản văn hóa thế giới năm 1997.

Thành cổ Bình Dao - Di sản văn hóa thế giới tại Trung Quốc

Thành cổ Bình Dao nằm ở tỉnh Sơn Tây miền bắc Trung Quốc là thành cổ được bảo tồn nguyên vẹn nhất tại Trung Quốc. Đây là một bức tranh hoàn hảo phản ánh quá trình phát triển văn hóa, xã hội, kinh tế và tôn giáo trong lịch sử Trung Quốc.

Thành cổ Bình Dao bắt đầu được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 9 trước công nguyên, toàn thành rộng 2,25 km2. Những kiến trúc chủ yếu và bố cục như hiện nay thấy tại thành được xây dựng cách đây hơn 600 năm. Các kiến trúc như tường thành, đường phố, cửa hàng, chùa chiền…đều cơ bản nguyên vẹn, đã thể hiện tư tưởng văn hóa truyền thống dân tộc Trung Quốc trong suốt mấy nghìn năm.

Thành cổ Bình Dao bắt đầu được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 9 trước công nguyên, toàn thành rộng 2,25 km2. Những kiến trúc chủ yếu và bố cục như hiện nay thấy tại thành được xây dựng cách đây hơn 600 năm..

Nơi đây còn lưu giữ được rất nhiều hiện vật, nghệ thuật kiến trúc của thời nhà Minh và nhà Thanh ( 1368 – 1911). Thành cổ Bình Dao được xây dựng đầu tiên cách đây khoảng 2800 năm, thời điểm đó thành cũng chỉ và những vách tường đất được dựng lên rất sơ xài. Cho đến năm 1370, kết cấu tường đất được sửa bằng gạch và không ngừng được gia cố cho đến ngày hôm nay. Chiều dài của tường thành dài hơn 6000 mét, cao 12 mét. Hình dáng bên ngoài của thành cổ nhìn như hình con rùa, có sáu cửa thành. Các phía bắc, nam, đông, tây mỗi phía có một cửa. Cửa thành phía tây là đuôi rùa , đây cũng là chỗ thấp nhất của thành cổ, tất cả nước đọng của thành đếu chảy ra từ đây khiến cho thành cổ Bình Dao rất kiên cố, mang ngụ ý sâu sắc mãi mãi trường tồn. Trong thành, kiến trúc được bố trí khép kín lấy hướng Nam Bắc làm trục giữa, các phố to ngõ nhỏ đan chéo nhau, bố cục của thành phố rất ngay ngắn với chức năng rõ ràng.

Mọi kiến trúc nhà ở của thành cổ Bình dao đều là các khuôn viên tứ hợp viện xây bằng gạch màu tro có đường trục rõ ràng, đối xứng phải trái, chính phụ. Bên ngoài của mỗi khuôn viên khép kín, tường cao bảy tám mét. Cái đặc biệt của các ngôi nhà ở tại thành cổ Bình Dao vẫn giữ được kiểu nhà hang động của khu vực Tây Bắc của Trung quốc với các kiến trúc khắc gỗ, khắc gạch trên cửa sổ, cửa ra vào. Hơn bốn nghìn ngôi nhà ở tại thành cổ Bình Dao còn tồn tại cho đến hôm nay phần lớn đếu được xây dựng dưới thời nhà Minh và nhà Thanh, trong đó có hơn 400 ngôi được bảo tồn tương đối tốt. Đây cũng là cụm nhà ở cổ đại được bảo tồn nguyên vẹn nhất tại khu vực dân tộc Hán hiện nay.

Trong thành cổ Bình Dao còn có sáu ngôi chùa có lịch sử lâu đời, khu vực xung quanh chùa có những dãy cửa hàng với mái ngói lưu ly màu vàng và màu xanh lá cây. Những kiến trúc cổ kính này đã phát họa bộ mặt sầm uất của ngành kinh doanh buôn bán tại Trung quốc dưới thời nhà Minh và nhà Thanh. Bên cạnh đó, Bình Dao còn lưu giữ được nhiều những di tích, hiện vật cổ như điện Vạn Phật, chùa Chấn Quốc ở phía đông bắc thành cổ. Hai ngôi chùa này đều được xây dưng bằng gỗ quý, đến nay đã có hơn 1000 năm tuổi. Các bức tượng màu của chùa được làm từ thế kỷ thứ 10, đây là một trong những bức tượng màu được làm sớm nhất tại Trung Quốc. Ngoài ra còn có hơn 1000 tấm bia khắc thời cổ dựng khắp trong và ngoài thành Bình Dao.

Trong sự phát triển của lịch sử tiền tệ Trung Quốc, thành cổ Bình Dao có một vị trí đặc biệt. Năm 1824, Bình Dao xuất hiện ngân hàng sơ khai đầu tiên của Trung Quốc gọi là Nhật Thăng Xương, lấy hình thức hối phiếu thay đổi chế độ chi trả tiền mặt truyền thống. “Nhật Thăng Xương” không những mở rộng khắp cả nước mà còn phát triển sang những quốc gia lân cận như Nhật bản, Singapore, Nga… Dưới sự lôi kéo của ngân hàng “Nhật Thăng Xương”, ngành ngân hàng Bình dao phát triển nhanh chóng. Trong thời kỳ hưng thịnh nhất tại Bình Dao có tới 22 ngân hàng như vậy chiếm một nửa trong tổng số ngân hàng của Trung Quốc thời bấy giờ và nơi đây trở thành trugn tâm tiền tệ của Trung Quốc. Đường Tây trong thành cổ Bình Dao ngày nay chính là dãy phố ngân hàng cách đây hơn trăm năm. Trên đường Tây hiện nay, vẫn cảnh cửa hàng nối tiếp cửa hàng, cảnh mua bán rất tấp nập. Ở giữa các cửa hàng này, ngân hàng “Nhật Thăng Xương” là hình ảnh rất hiện đại. Bề ngoài của ngân hàng không cao và nổi bật nhưng vẫn là một hình ảnh rất tươi mới của khu vực này.

Đến tận ngày nay, thành cổ Bình Dao vẫn tràn đầy sức sống. Một dãy tường thành đã ngăn huyện Bình Dao thành hai thế giới khác biệt.: trong và ngoài thành. Các đường phố, cửa hàng, nhà cửa ở bên trong tường thành vẫn giữ lại được kiến trúc cũ của 600 năm trước. Còn bên ngoài tường thành được coi là “thành mới” với một số kiến trúc mới được thay đổi để bắt kịp với cuộc sống phát triển hiện đại.