Saqqara là giấc mơ của các nhà khảo cổ học, là ngôi nhà của vô số xác ướp, mộ Ai Cập cổ đại và hàng chục kim tự tháp. Mỗi năm, các nhà nghiên cứu lại phát hiện ra những hiện vật mới ở đây, trong đó có mặt nạ xác ướp, các bản cổ tự của cuốn Ai Cập sinh tử kỳ thư, hay là Sách của người chết, và cả những xưởng ướp xác.

Kim tự tháp bậc thang của pharaoh Djoser được xây dựng ở Saqqara (Ảnh: Shanna Baker/Getty Images).

Vì sao thành phố này lại được ưa thích để phục vụ người chết như vậy? Nhà nghiên cứu Ai Cập cổ đại Nico Staring ở Trường đại học Liege, Bỉ, nói rằng qua thời gian có rất nhiều lý do khác nhau để người Ai Cập cổ đại chôn người chết ở đây.

Lý do đầu tiên là nơi đây gần với thành phố Memphis, thủ đô của Ai Cập suốt một thời đại lâu dài trong lịch sử, một trung tâm hành chính, tôn giáo, nơi thờ tự nhiều vị thần của Ai Cập.

Saqqara được coi là một phần của đời sống đô thị Memphis. Cư dân ở Memphis qua nhiều giai đoạn lịch sử vẫn coi Saqqara là nghĩa địa gắn bó chặt chẽ với thành phố Memphis.

Một lăng mộ thời Vương quốc Cổ đại ở Saqqara. (Ảnh: Nick Brundle/Getty Images).

Saqqara cũng trở thành nơi tôn nghiêm vì một số pharaoh Ai Cập đầu tiên đã chọn xây dựng lăng mộ của mình ở đây.

Trong triều đại thứ hai (khoảng năm 2800 đến 2650 trước Công nguyên), các pharaoh Hotepsekhemwy, Reneb và Ninetjer đều xây lăng mộ của mình ở đây. Pharaoh Djoser thuộc triều đại thứ ba cũng xây lăng mộ bậc thang nổi tiếng của mình ở Saqqara.

Một số pharaoh khác như Userkaf, Unas và Djedkare Isesi thuộc triều đại thứ năm cũng xây kim tự tháp ở nơi này.

Khi các pharaoh được chôn cất, rất nhiều các quan trong triều đình cũng xây dựng lăng mộ của mình ở gần đó.

Ngay cả đến thời Tân Vương quốc (khoảng năm 1550 đến 1070 trước Công nguyên) khi các pharaoh được chôn cất ở Thung lũng các nhà vua cách đó khoảng 483 km, nhiều quan lại vẫn muốn được chôn ở Saqqara.

Lý do là vì ý nghĩa lịch sử của nơi này và mối liên kết với các vị thần Ai Cập. Mặc dù các pharaoh được chôn ở Thung lũng các nhà vua ở Thebes, nhưng những quan lại quan trọng nhất trong triều vẫn xây lăng mộ của mình ở Saqqara - nơi được coi là "nhà" của nhiều nhân vật quan trọng thuộc những đời trước đó và của các vị thần như là thần chết Sokar.

Huyền thoại sống

Không chỉ là nghĩa địa cổ đại, Saqqara vẫn tiếp tục là nơi được lựa chọn để chôn cất người chết vào thời nay, dù số lượng ít hơn nhiều.

Tầm quan trọng của Saqqara giảm đi đáng kể khi Cơ đốc giáo trở thành tôn giáo chính ở Ai Cập vào thế kỷ IV và V, nhưng ngay cả khi tôn giáo đa thần của Ai Cập suy tàn, Saqqara vẫn được nhiều người lựa chọn làm nơi yên nghỉ, ví dụ như Tu viện Coptic của nhà tiên tri Jeremiah được xây ở đây vào thế kỷ V.

Ngày nay, Saqqara là nơi được rất nhiều nhà khảo cổ học cũng như khách du lịch ghé thăm. Nó là nơi của người sống chứ không còn của người chết nữa.