Xứ Huế mộng mơ là chốn nên thơ cho những người yêu sự lãng mạn và nét hoài cổ tìm về. Nhắc đến cố đô Huế, bạn đã không còn xa lạ với các cung điện, lăng tẩm phong kiến của triều Nguyễn xưa, hay làng hương Thủy Xuân, phố cổ Bao Vinh, con đường Bích họa... Đặc  biệt, Cồn Hến Huế là chốn thơ mộng mà bạn không thể bỏ qua trong chuyến du lịch khám phá thành phố Huế của mình.

Vẻ đẹp ngoạn mục của Cồn Dã Viên nhìn từ trên cao

Sơ lược tham quan

Cồn Dã Viên là một cồn nhỏ sa bồi, có hình thoi dài, nằm ở đoạn trung lưu sông Hương, phía tây nam, Kinh thành Huế. Lúc bấy giờ, cồn này thuộc làng Dương Xuân; nay thuộc địa bàn phường Đúc, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam. Đây là một mảnh đất nhỏ nằm giữa lòng sông Hương, dần dần được phù sa sông bồi đắp và “nuôi lớn” trở thành một hòn đảo nhỏ, có diện tích 24.6ha. Cồn Dã Viên cùng với Cồn Hến nằm ở phía đông nam của kinh thành Huế được xem là hai nhân tố địa lý trong thuật phong thuỷ đã tạo nên thế “Tả Thanh Long – hữu Bạch Hổ” chầu hai bên kinh thành.

Khảo cứu lịch sử cội nguồn xa xưa

Cồn Dã Viên là một hòn đảo nhỏ, nằm trên sông Hương, cạnh bên Kinh thành Huế. Khi xây dựng Kinh thành Phú Xuân vào đầu thế kỷ 19, vua Gia Long và các nhà quy hoạch, phong thuỷ thời Nguyễn đã chọn cồn Dã Viên là yếu tố “Bạch Hổ” cho Kinh thành (cùng với cồn Hến là yếu tố “Thanh Long”), theo thuật địa lý phong thủy, cốt để bảo vệ cho vương quyền.

Khi xây dựng Kinh thành Phú Xuân vào đầu thế kỷ XIX, vua Gia Long cùng với các nhà quy hoạch, phong thuỷ thời đó đã chọn cồn Dã Viên làm yếu tố “Bạch Hổ” cho Kinh thành Phú Xuân (cùng với cồn Hến làm yếu tố “Thanh Long” – nằm bên trái) – theo thuật phong thuỷ thời xưa. Cồn Dã Viên có hình dạng thoi dài hướng phía đông – tây theo hướng dòng chảy sông Hương tại khu vực này, nằm lệch về phía bờ nam dòng sông Hương, gần phường Đúc. Cũng như cồn Hến, cồn Dã Viên được hình thành từ sự bồi đắp phù sa của sông Hương; cồn có tổng chiều dài là 890m và rộng 185m, với tổng diện tích khoảng 107.970m2.

Cồn Dã Viên xuất hiện từ bao giờ thì không một ai có thể biết chính xác, nhưng trong sử sách nhà Nguyễn đều có đề cập tới cồn Dã Viên dưới thời các chúa Nguyễn. Từ thời chúa Nguyễn Phúc Khoát (1738-1765), đã từng tổ chức một trận đấu giữa voi và hổ ngay tại cồn này. Trận đấu đó diễn ra vào khoảng năm 1750, và 40 con voi đã quật chết 18 con hổ dưới sự chứng kiến của chúa, các quan đại thần trong triều và các sứ giả phương Tây. Tên chính thức của cồn Dã Viên mãi cho đến đời vua Tự Đức mới có. Tự Đức vốn là một nhà vua có tâm hồn thi sỹ, lãng mạn trong những ông vua nhà Nguyễn là người đã có công phát hiện ra vẻ đẹp quyến rũ của hòn đảo nhỏ nằm ngay trên sông Hương thơ mộng này nên đã cho người xây dựng một khu vườn ngự ở đó và đặt tên là “Dữ Dã Viên”.

“Dữ Dã Viên”, nhưng người dân xứ Huế thường gọi ngắn gọn là “Dã Viên”, và cuối cùng cái tên “Dã Viên” chính thức gắn bó với những địa danh, công trình ở đây như: Cồn Dã Viên, cầu Dã Viên, nhà máy nước Dã Viên. Sau khi khu vườn ngự được xây xong, vua Tự Đức đã viết một bài “Dữ Dã Viên ký”, vào khoảng những năm đầu của 1870. Bài ký có tổng cộng 1.413 chữ, vua Tự Đức đã mô tả diện mạo nơi này rất đẹp và hoa lệ với lầu ngắm cảnh, đường dạo, bến thuyền, bãi tắm, trường bắn và luyện tập võ nghệ…, trong một không gian xanh với vô số loài cây – hoa quý hiếm của nhân gian được sưu tầm về. 

Sau khi vua Tự Đức qua đời năm 1883; triều đình nhà Nguyễn đã khủng hoảng và việc chăm sóc khu vương sa sút “Dữ Dã Viên” dần dần hoang phế. Trong một trận bão năm Thìn (1904), nơi này cùng với cây cầu Trường Tiền đã bị phá huỷ nặng. Sau này người dân ở phường Đúc đã lên canh tác và định cư trên cồn.

Chiếc cầu dẫn vào cồn là điểm lý tưởng để chụp các kiểu streetstyle

Năm 1908, một chiếc cầu bằng sắt bắc qua sông Hương được xây dựng xong và bắt đầu hoạt động để nối tuyến tàu hỏa Bắc – Nam. Cũng theo Phan Thuận An, thì nó được đặt tên là cầu Dã Viên, vì phần giữa của đoạn đường sắt này đã được xây dựng ngay trên mặt đất của cồn Dã Viên. Nhưng có lẽ do quan niệm cồn Dã Viên là “bạch hổ” của Kinh thành, nên người dân Huế vẫn gọi tuyến giao thông ấy là cầu Bạch Hổ.

Trong hai năm 1955 và 1956, chính quyền tỉnh Thừa Thiên đã cho thi công xây dựng trên cồn một nhà máy nước để cung ứng đủ nước sạch cho thành phố Huế, và đặt tên là Nhà máy nước Dã Viên.Tháng 3 năm 2006, đã có một dự án mang tên “Khu du lịch Dã Viên” được đưa ra, song đến giờ vẫn còn nằm trên giấy, bởi nhiều lý do, trong đó có sự phản đối của những người làm công tác bảo tồn di sản.

Chiều vàng tại cồn Dã Viên

Tháng 12 năm 2009, một cây cầu đường bộ song song với tuyến đường sắt vừa kể trên được xây dựng. Đây là cây cầu hiện đại nối trục Quốc lộ 1A với bờ nam sông Hương. Cầu được khởi công xây dựng với tên gọi là cầu đường bộ Bạch Hổ và khánh thành ngày 31 tháng 8 năm 2012. Tháng 12 năm ấy, sau khi lấy ý kiến của nhân dân trên địa bàn và những người yêu Huế ở trong và ngoài nước, Hội đồng Nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế đã biểu quyết thông qua với hơn 77% số phiếu tán thành, và chính thức đặt tên là cầu Dã Viên.

Như vậy, trong quá khứ, đã có một truyền thống đặt tên nhất quán cho những công trình được xây dựng tại khu vực này: Vườn ngự Dã Viên, cồn Dã Viên, Nhà máy nước Dã Viên và cầu Dã Viên…

Lặng ngắm viên ngọc xanh giữa dòng sông Hương thơ mộng

Cồn Dã Viên như một viên ngọc xanh nổi lên giữa dòng sông Hương mênh mang khi được nhìn từ xa, êm đềm và tĩnh lặng. Đến gần, bạn sẽ không khỏi động lòng trước vẻ đẹp của cây cầu Phú Lưu. Đây cũng là một địa điểm check-in lý tưởng được nhiều người ưa chuộng khi đến với nơi này. 

Có một Bạch Hổ giữa dòng Hương giang...

Bến đò ngang là vẻ đẹp tiếp theo tại Cồn Dã Viên. Bến đò đưa người dân và hàng hóa qua lại giữa Cồn Dã Viên và chợ Cồn. Cảnh tại đây như một bức tranh tuyệt đẹp khi hoàng hôn buông xuống, ánh nắng nhẹ nhàng in bóng xuống mặt nước trong veo. Những chiếc thuyền nhỏ lững lờ trên sông mang theo chút đượm buồn man mác của nắng chiều làm cho Cồn Dã Viên Huế càng trở nên lãng mạn và thơ mộng hơn. Những con đường đầy ắp vỏ hến, hay hình ảnh người dân đang rửa hến và chế biến hến, ... đều trở nên đẹp đẽ trong cái nhìn của du khách. Để rồi dù có ở bất kỳ nơi đây cũng đều nhớ đến một Cồn Dã Viên Huế mộng mơ và bình yên đến vậy...